ROCZNICA UCHWALENIA
KONSTYTUCJI 3 MAJA
Konstytucja 3 maja - właściwie: Ustawa Rządowa. Została uchwalona przez Sejm Wielki 3 V 1791 w obecności ok. 1/3 posłów.
Utrzymywała uprzywilejowaną pozycję szlachty
- posesjonatów, ale zwiększała uprawnienia mieszczan, zapewniając im
prawo nabywania dóbr ziemskich, nietykalność osobistą, pełnienie urzędów
państwowych, ograniczone przedstawicielstwo w sejmie.
Znosiła podział państwa na Koronę i Litwę.
Wprowadzała
trójpodział władzy z dominującą pozycją sejmu. Władzę ustawodawczą
sprawował sejm, senat zaś miał jedynie prawo weta zawieszającego. Sejm
wybierano na kadencje dwuletnie. Władzę wykonawczą sprawował król oraz
Straż Praw. Ministrów powoływał król, ale ponosili oni odpowiedzialność
przed sejmem. Ministrowie współpracowali ("znosili się") z 4 komisjami
wybranymi przez sejm (policji, skarbu, edukacji narodowej i wojska).
Znoszono wolną elekcję, liberum veto i konfederacje. Pozostawiano wybór dynastii.
Sądownictwo
stanowe zostało zreorganizowane. Sądom miejskim podlegały wszystkie
sprawy powstałe na terenie miast. Szlachta mogła zajmować się zajęciami
miejskimi.
Siły zbrojne miały służyć narodowi.
Państwo polskie stało się monarchią konstytucyjną.
Źródło: "Ilustrowana encyklopedia historii Polski" - Wojdon Joanna